حتما شما هم واژه‌‌هایی مثل «VPN» یا «Proxy» را در روزها و ماه‌های اخیر زیاد شنیده‌اید؛ ابزارهایی که بیشتر برای دور زدن محدودیت‌های ملی اینترنت به کار می‌روند؛ اما این دو، ابزارهایی با فناوری‌های متفاوت هستند. تفاوت‌های این دو در چیست؟ ساختار و جزئیات آن‌ها چگونه است؟ کدام یک برای کاربری شما مناسب‌تر می‌باشد و… همه را در این مقاله بررسی خواهیم کرد.
تعریف VPN و Proxy
این ابزارها هردو بوسیله ارتباط با یک سرور، آدرس IP شما را مخفی کرده و به اینترنت دسترسی پیدا می‌کنند. هنگام استفاده از فیلترشکن و پروکسی، درخواست‌های شما بر بستر اینترنت به سرورهای واقع در کشوری دیگر ارسال می‌شوند و درواقع، شما از یک واسط یا فیلتر بین مسیر ارسال و دریافت اطلاعات استفاده می‌کنید که محدودیت‌ها را دور بزنید.
البته با این کار سرعت انتقال و امنیت اطلاعات خود را در معرض ریسک قرار می‌دهید؛ اما گاهی ناگزیر به استفاده از این ابزاها می‌باشیم و دانستن نحوه کاربرد و مزایا و معایب هر یک، در کاهش ریسک‌های احتمالی، کمک شایانی خواهد کرد.
VPN یا فیلترشکن با دسترسی به یک شبکه خصوصی در اینترنت، داده های شما را به صورت رمزنگاری جابه‌جا می‌کنند و با این کار، امنیت شبکه درمقابل نفوذ هکرها افزایش می‌یابد. درواقع، شما با استفاده از فیلترشکن، با تغییر ISP محلی خود به یک مکان دیگر، آدرس IP خود را هم تغییر می‌دهید.
جهت خريد VPN با IP ثابت اینجا کلیک کنید
اغلب فیلترشکن‌ها از پروتکل‌های مختلفی از جمله HTTPS برای رمزنگاری اطلاعات استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید برخی از وی‌پی‌ان‌ها ازجمله نسخه‌های رایگان، این ویژگی را ندارند.
Proxy درواقع مانند یک فیلتر و رابط، بین شما و سایت یا نرم‌افزار مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از پروکسی، سرورها در یک IP پنهان، هدایت می‌شوند. یعنی بدون مشخص شدن مکان، می‌توانید محدودیت‌های اینترنت را دور بزنید و به گشت و گذار در اینترنت بپردازید. لازم به ذکر است که پروکسی‌ها از پروتکل‌های رمزنگاری پیروی نمی‌کنند.
در واقع، هردو نرم‌افزار با دور زدن ISP محلی، موجب تغییر آدرس آی‌پی شما شده، و به نوعی مکان جغرافیایی شما را تغییر می‌دهند. در نتیجه، گویی شما شخصی دیگر، در مکانی دیگر و به دور از محدودیت‌های منطقه‌ایی یا ملی اینترنت، در حال استفاده از وب می‌باشید.
تفاوت فیلتر شکن و پروکسی
پروکسی‌ها اغلب Web-based هستند، درحالی که فیلترشکن‌ها Internet-based هستند؛ یعنی آدرس IP شما را برای تمامی نرم‌افزارها تغییر می‌دهند. وی‌پی‌ان ۱۰۰ درصد ترافیک اینترنت شما را از سرورهای خود عبور میدهد. همچنین اطلاعات شما را به صورت رمزنگاری منتقل میکند که ریسک دسترسی افراد سودجو را کاهش میدهد. پروکسی‌ها اطلاعات شما را رمزنگاری نمی‌کنند؛ به همین دلیل شما را در معرض تهدید هکرها و افشای اطلاعات محرمانه قرار خواهند داد.
همچنین، پروکسی ارتباط بین دو نرم‌افزار کانفیگ شده را برقرار میکند و برخلاف وی‌پی‌ان، کل شبکه اینترنت شما به آن متصل نخواهد بود، به همین دلیل است که عموما پروکسی‌ها ارزان‌تر از وی‌پی‌ان‌ها هستند.
البته به این نکته توجه داشته باشید که نحوه رمزنگاری اطلاعات از طریق فیلترشکن، در اختیار سرور قرار دارد و هیچ تضمینی نیست که وب مستر فیلترشکن، اطلاعات را ذخیره یا بازخوانی نکند، برای همین بسیار مهم است از چه فیلترشکن‌هایی استفاده می‌کنید و بهتر است از وب سرورهایی استفاده کنید که از پروتکل HTTPS پشتیبانی کنند.
به طورکل پروکسی برای دور زدن محدودیت‌های ملی اینترنت و فیلترشکن برای انتقال امن داده استفاده می‌شود.
مزیت VPN نسبت به Proxy
درست است که معمولا پروکسی‌ها ارزان‌تر هستند، اما نکته بسیار مهم این است که فیلترشکن‌ها امنیت بالاتری نسبت به پروکسی‌ها دارند و این به علت رمزنگاری اطلاعات است؛ این موضوع زمانی که اطلاعات مهم را در بستر اینترنت جابه‌جا می‌کنید، بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
1- ابزار مناسب برای کار مناسب
همانطور که اشاره کردیم امنیت برجسته‌ترین نکته در تفاوت این دو ابزار است. هر فرد یا سازمان با توجه به کاری که انجام میدهد، می‌تواند سطوح امنیتی متفاوتی را برای خود مشخص نماید. معمولا شرکت‌های بزرگ ریسک استفاده از پروکسی را نمی‌پذیرند، اما برای کاربران عادی اینترنت استفاده از پروکسی ریسک خطر بالایی ندارد، چرا که معمولا با یک وب گردی ساده یا چت در شبکه‌های اجتماعی سر و کار دارند.
البته که چه شرکت بزرگ درحال استفاده از VPN باشید و چه یک کاربر عادی استفاده کننده از Proxy، در هر حال، امکان نفوذ هکرها و بدافزارها به شیوه‌هایی وجود دارد؛ اما استفاده کردن از سیستم هایی که دارای پشتیبان باشند و بتوانند به موقع در مقابل این افراد سودجو مقابله کنند، بسیار به شما کمک خواهد کرد.
2- محدودیت ابزار
این ابزارها برای رفع محدودیت به کار می‌روند اما جالب است که خود محدودیت‌هایی ایجاد می‌کنند! یکی از این محدودیت‌ها، کاهش میزان و سرعت آپلود و دانلود است. هنگامی که ترافیک استفاده از نسخه های رایگان این ابزارها افزایش می‌یابد، سرعت دسترسی کاربران کاهش یافته و در نتیجه سرعت آپلود و دانلود آن‌ها نیز کاهش خواهد یافت.
از این رو، برخی کاربران اقدام به خرید اشتراک‌های پولی این ابزارها می‌کنند که با کاهش تعداد کاربران استفاده کننده از سرور، سرعت دسترسی افزایش یابد.
هنگام استفاده از یک سرور، سیستم شما فایل کوچکی به نام کوکی می‌سازد. این فایل اطلاعات ورود شما را ثبت میکند. هنگامی که یک پروکسی بین شما و سایت مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است وب مستر آن پروکسی، اقدام به دزدیدن اطلاعات کوکی شما کند. یعنی آن شخص می‌تواند با داشتن اطلاعاتی همچون یوزر و پسورد حساب های شما، وارد آن‌ها شود.
به این نکته توجه کنید که اگر وارد سایت‌های حاوی اطلاعات بسیار مهم خود، از قبیل اطلاعات بانکی یا عکس‌های شخصی شده باشید، چه دردسرهایی برای شما پیش خواهد آمد. برای همین تأکید می‌شود در انتخاب و خرید سرور و ابزار مورد نظر، به شدت دقت نمایید.
جمع بندی نهایی
در این مقاله نحوه کارکرد و مزایا و معایب و تعاریف هر دو ابزار VPN و Proxy را بیان کردیم. درمجموع، هردو ابزار می‌توانند در معرض خطر دسترسی افراد سودجو باشند، اما شما می‌توانید با تحقیق و بررسی دقیق و تعریف سطح امنیتی و بودجه خود، مناسب‌ترین ابزار را با ریسک کمتر برای خود یا شرکتتان تهیه کنید.
بدیهی است که استفاده از ابزار‌های فیلترشکن یا پروکسی رایگان، به دلیل استفاده نکردن از سرورهای قدرتمند و عدم رمزنگاری، یا رمزنگاری ضعیف، ریسک‌های بیشتری را به همراه خواهد داشت.
